Opis
Z powiewem zbliżającego się Nowego Roku dotarły do nas wyjątkowe kalendarze na 2023 rok. Innowacyjne spojrzenie na historię zamku artysty Patryka Mogilnickiego może towarzyszyć Państwu każdego dnia przyszłego roku.
A oto kilka słów o koncepcji kalendarza.
Zmarły 100 lat temu Conrad Steinbrecht (1849–1923), kierujący odbudową zamku w Malborku przez czterdzieści lat (1882-1922) trwale zapisał się w jego historii. Wspierając się wynikami interdyscyplinarnych badań naukowych postanowił odbudować pokrzyżacką warownię w jej średniowiecznym kształcie. Nie było to łatwe. Dewastacja Zamku Wysokiego przez władze pruskie i jego przebudowa na cele wojskowe oraz pierwszy etap odbudowy zamku (1817-1856) znacznie zniekształciły substancję zabytkową. Przed Steinbrechtem stanęło najpierw zadanie usunięcia późniejszych nawarstwień oraz odtworzenie pierwotnego stanu.To z kolei nie było w pełni możliwe ze względu na brak źródeł i śladów. Mimo naukowego podłoża pracy Konserwatora jego dzieło było w dużej mierze kreacją konserwatorską.
Jednocześnie nad odbudową Malborka czuwał potężny i bardzo ambitny protektor – cesarz Niemiec Wilhelm II (1859-1941). Pragnął on średniowiecznego, krzyżackiego zamku, aby móc budować dynastyczną legendę swojego rodu. Hohenzollernowie uznawali Krzyżaków za swoich pruskich poprzedników, a zbudowane przez nich państwo stawiali za wzór. Dlatego też w wielu miejscach zamku, jak i podczas organizowanych w nim uroczystościach, pojawiały się motywy krzyżackie, niekoniecznie zawsze odwzorowujące średniowieczne pierwowzory. Nowe motywy nawiązywały do Krzyżaków i ich pruskiej historii, ale jednocześnie realizowały założenia cesarskiej polityki historycznej.Wciągnięcie zakonu krzyżackiego (bez jego wiedzy i zgody) w tryby polityki wilhelmińskiej, która przyjęła antypolski charakter, pogłębiło jeszcze jego żywą do dziś czarną legendę. Dziś, kiedy oglądamy zamek, który w dużej części jest kreacją konserwatorską i podziwiamy dekorację z elementami krzyżackimi,powinniśmy o tym pamiętać.
Nieprzypadkowo zatem łączymy upamiętnienie okrągłej rocznicy śmierci malborskiego konserwatora z planowaną wystawą, o której wspominamy już dziś. Podejmie ona temat czarnej i białej legendy zakonu krzyżackiego i jego ideologicznego „życia po życiu”. Te dwa wątki są ze sobą nierozerwalnie złączone.
Są to tematy trudne do pokazania i wciąż odbierane bardzo emocjonalnie. Dlatego o ich zilustrowanie w niniejszym kalendarzu poprosiliśmy artystę o stylu rozpoznawalnym, a jednocześnie dalekim od historyzmu czy realizmu. Przywołując ważne miejsca i wydarzenia z okresu działania C. Steinbrechta, niosące ze sobą olbrzymi ciężar historyczny i polityczny, które stały się pożywką nacjonalizmu, fałszywych ocen i stereotypów, Patryk Mogilnicki zbudował swoją opowieść w formie lżejszej, łatwiejszej i do tej pory w wydawnictwach Muzeum Zamkowego niespotykanej. Ilustracje są zatem zamierzoną i świadomą ucieczką od bardzo poważnych zagadnień, które przefiltrowane przez wrażliwość Artystynabierają zupełnie nowego wymiaru. Pozwalają spojrzeć na historię zamku od innej strony i w nowy sposób.
– Wierzę, że Rok 2023 da nam także możliwość refleksji nad światem i procesami, które w nim zachodzą oraz dostrzeżenia piękna, które wciąż w nim jest. Życzę nam wszystkim spokoju, zdrowia i możliwości realizowania swoich pasji z dala od wojen, nienawiści i politycznych zawirowań. Wszystkiego Dobrego! – mówi dr hab. Janusz Trupinda
Dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku
