Wystawy i wnętrza / Wystrój architektoniczny

Wystrój architektoniczny wnętrz zamku w Malborku, ich wykończenie i kolorystyka współcześnie są wynikiem procesów dziejowych, które wpływały na przekształcanie części zamku do nowych funkcji, a jednocześnie efektem działań konserwatorów zabytków. Do obecnego stanu wnętrz przyczynili się konserwatorzy niemieccy, działający od XIX w. do okresu II wojny światowej oraz polscy konserwatorzy, którzy zajęli się odbudową, restauracją i konserwacją zamku po 1945 r. Prowadzone przez dziesiątki lat prace konserwatorskie oraz podejmowane przez pracowników Muzeum Zamkowego w Malborku i konserwatorów dzieł sztuki decyzje dotyczące sposobu prowadzenia tych prac wpłynęły na obecny kształt całego założenia i w bardzo istotny sposób – na charakter pomieszczeń.

Jednym z wnętrz, które może stanowić przykład jak decyzje podejmowane w trakcie prowadzonych w latach osiemdziesiątych XX w. prac konserwatorskich wpłynęły na jego wystrój jest Letni Refektarz. W trakcie prac na sklepieniach spod wtórnych powłok tynków XIX-wiecznych odsłonięto tynk gotycki z pozostałościami polichromii. W świetle ultrafioletowym ukazała się bardzo czytelna dekoracja malarska w postaci wici roślinnej pokrywającej wysklepki, zbliżona do oglądanej przez Gości Muzeum dekoracji malarskiej sklepień Wielkiej Sieni. Udało się zarejestrować również kolorystykę malowideł. Dekoracja malarska wysklepek została zadokumentowana w skali 1:1 na kalce, przechowywanej do chwili obecnej w muzealnym archiwum.

Dlaczego pomimo odkrycia gotyckiej polichromii na sklepieniach Letni Refektarz funkcjonuje jako jasne wnętrze, z pozbawionymi wszelkiej dekoracji barwnej sklepieniami? Stan zachowania odkrytych reliktów wymagał pełnej rekonstrukcji polichromii. Zdecydowano się na próbne pomalowanie dwóch wysklepek, każdej w innej tonacji. Oceniając efekty próby wzięto pod uwagę cały wystój malarski Letniego Refektarza. Niestety na większości powierzchni ścian tego wnętrza polichromia zachowała się bardzo szczątkowo –  co można zauważyć na prezentowanych w poście zdjęciach –  uniemożliwiając rekonstrukcję warstw barwnych. Próba rekonstrukcji dekoracji malarskiej z motywem wici roślinnej na sklepieniach pokazała, że przy braku barwnej warstwy na ścianach, malarski wystrój sklepień wybijałby się  na tle całego wnętrza. Zrezygnowano zatem z rekonstrukcji tego elementu, a Letni Refektarz funkcjonuje jako jasne, niemalże białe wnętrze z pozostawionymi niewielkimi odkrywkami średniowiecznej malatury na ścianach. Jest na nich coś jeszcze, ale o tym następnym razem.