Aktualności
Relacja z otwarcia wystawy „Zaginione formy”
29 listopada 2025 roku w Sali pod Dębem na Zamku Średnim w Muzeum Zamkowym w Malborku odbyło się uroczyste otwarcie wyjątkowej wystawy czasowej „Zaginione formy – utracone obiekty ceramiczne ze zbiorów malborskich i kwidzyńskich”, dostępnej dla zwiedzających do 15 lutego 2026 roku. Ekspozycja ta jest kolejnym ważnym etapem muzealnych badań nad stratami wojennymi i losami dawnych kolekcji zamkowych.
Historia, której brakowało — odzyskana w rekonstrukcjach
Muzeum Zamkowe od wielu lat prowadzi szczegółowe prace dokumentacyjne i badawcze nad przedwojennymi zbiorami Malborka i Kwidzyna. Istotnym elementem tych działań jest Projekt Straty, współfinansowany z programu MKiDN „Badanie polskich strat wojennych”. W 2023 roku ukazał się Katalog strat wojennych i zbiorów rozproszonych zamku w Malborku, poświęcony ceramice oraz detalowi architektonicznemu — publikacja ukazująca skalę zniszczeń, jakie dotknęły zamkowe kolekcje.
To właśnie ta praca dokumentacyjna stała się impulsem do stworzenia obecnej wystawy, która prezentuje najbardziej kruche i najbardziej narażone na zniszczenia obiekty — naczynia, których oryginały przetrwały jedynie w postaci fragmentów, fotografii lub opisów archiwalnych.
Fajans pomorski i ceramika ludowa – ciche świadectwa dawnych kolekcji
Wśród zaprezentowanych eksponatów znajdują się przede wszystkim przykłady fajansu pomorskiego oraz ceramiki ludowej z XVIII i XIX wieku. Ich wspólnym mianownikiem są zarówno zbliżone formy, jak i bogactwo motywów dekoracyjnych charakterystycznych dla tego okresu. Dla wielu obiektów rekonstrukcja była jedyną drogą, by przywrócić pamięć o utraconych przedmiotach — ich istnienie znane jest dziś jedynie dzięki archiwalnym zdjęciom, rysunkom i opisom.
Każde naczynie niesie ze sobą unikalną historię, a zaledwie niewielka część dawnych kolekcji została uwzględniona na wystawie. Tym bardziej wymowne jest ich oddziaływanie: opowiadają o wojennych zniszczeniach, ale też o możliwości przywracania tego, co utracone — choćby w formie artystycznej rekonstrukcji.
Beata Grudziecka – artystka, która przywraca pamięć
Centralnym elementem wystawy są prace Beaty Grudzieckiej, malborskiej ceramiczki, która wykonała wszystkie prezentowane rekonstrukcje. Artystka, na podstawie zachowanych destruktów oraz ikonografii archiwalnej, odtworzyła dawne wzory, przywracając im dawne piękno z niezwykłą precyzją i dbałością o detale.
W ramach wystawy można zobaczyć także 30 talerzy – rekonstrukcji fajansu pomorskiego, powstałych na podstawie fragmentów przechowywanych w muzealnych zbiorach. Kunsztowne prace powstały w ramach projektu „Krucha sztuka”, realizowanego dzięki stypendium Marszałka Województwa Pomorskiego dla twórców kultury.
Spotkanie, które łączy przeszłość z teraźniejszością
Podczas wernisażu goście mieli okazję wysłuchać opowieści o procesie rekonstrukcji, o trudnościach związanych z odczytywaniem niekompletnych form oraz o badaniach nad przedwojennymi kolekcjami. O tym wszystkim opowiedziała Aleksandra Siuciak, kustosz i kierownik biblioteki w Muzeum Zamkowym w Malborku – kuratorka wystawy „Zaginione formy – utracone obiekty ceramiczne ze zbiorów malborskich i kwidzyńskich”.
Uczestnicy wydarzenia podkreślali, jak ważną rolę pełnią takie wystawy — nie tylko jako prezentacja muzealnych badań, ale także jako forma upamiętnienia strat i zachowania dziedzictwa kulturowego regionu.
Podziękowania
Otwarcie wystawy było doskonałą okazją do wyrażenia wdzięczności zarówno przybyłym gościom, jak i wszystkim zaangażowanym w przygotowanie wystawy. Podziękowania rozpoczęła Agnieszka Kowalska, z-ca dyrektora ds. naukowo-konserwatorskich w Muzeum Zamkowym, a dalsze wyrazy wdzięczności przekazała kuratorka wystawy, Aleksandra Siuciak.
Od lewej: Aleksandra Siuciak (kurator wystawy), Beata Grudziecka (artystka), Agnieszka Kowalska (z-ca dyrektora ds. naukowo-konserwatorskich)
Dalsze działania
Goście malborskiego zamku będą mogli obejrzeć wystawę nieodpłatnie na trasie zwiedzania. Zainteresowani tematem mogą również skorzystać z wykładów i warsztatów towarzyszących wystawie. Szczegóły w artykule: link
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Badanie polskich strat wojennych”.
Bilety
Kup bilet w naszym systemie online
Godziny otwarcia
- Pn:9:00 - 15:00
Wystawy
- Wt - Ndz:9:00 - 15:00
Kontakt
Informacja turystyczna
- +48 55 647 08 00
- +48 55 647 09 02
- +48 55 647 09 78