Aktualności
Warsztaty Świąteczne podczas Jarmarku Bożonarodzeniowego | 5-7 grudnia 2025 r.
Podczas Jarmarku Bożonarodzeniowego w dniach 5-7 grudnia 2025 r. Dział Edukacji Muzeum Zamkowego w Malborku zaprasza na szereg warsztatów świątecznych, które łączą historię i dobrą zabawę. Zobacz szeroką ofertę warsztatów zakorzenionych w bożonarodzeniowych tradycjach znanych od wieków.
Warsztaty podczas Jarmarku Bożonarodzeniowego są dostępne nieodpłatnie.
Warsztaty tworzenia ozdób z piernika
Ze wspomnień przedwojennych żuławiaków dowiadujemy się, że od pierwszych dzwonów oznajmiających nadejście adwentu, domy zaczęły wypełniać się zapachem pieczonych jabłek i pierników. Podczas rodzinnych spotkań rozgrzewających smakołyków nie brakowało. Były specjalne pierniczki fefernuski w formie małych orzeszków, krajanka piernikowa przywodząca na myśl kamienie brukowanych ulic, niekiedy pojawiały się toruńskie katarzynki, ale prawdziwą ozdobą stołu były ciasteczka, których nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „speculum”, czyli lustro. Pierniczki takie tworzono poprzez odciskanie ciasta w specjalnych snycerskich formach i tworzyły specyficzne odbicie lustrzane wydobyte z drewnianej matrycy. Formy miały różne przedstawienia, najbardziej popularne były wizerunki świętego Mikołaja, niekiedy elementy groteskowe, przedstawienia upamiętniające wydarzenia, czy postaci historyczne.
Powiślańskie zasoby muzealne, jak i zdjęcia zaginionych już zabytków poświadczają, że zwyczaj na naszych terenach był żywy. Zapraszamy więc na warsztaty wypiekania specjalnych ozdobnych pierników, które z powodzeniem będą mogły przyozdobić waszą choinkę, bądź stroik świąteczny.
Warsztaty zaplatania wieńców adwentowych z wikliny
W 1839 roku pastor Johann Wichern, który prowadził w Hamburgu dom opiekuńczy dla dzieci moralnie zaniedbanych, wpadł na pomysł zaktywizowania swoich wychowanków. W pierwszy dzień adwentu, pod sufitem w sali modlitewnej, zawiesił drewniane koło od wozu. Na kole umieścił białe i czerwone świece, a świec było tyle, ile dni liczył adwent. Codziennie spotykał się z młodzieżą i wspólnie zapalano kolejne świece. Była to świetna okazja do tego, by przekazać swoim podopiecznym parę mądrych słów bądź też przećwiczyć umiejętność liczenia, bądź po prostu porozmawiać. Przed drugą wojną światową zwyczaj znany był także na naszych terenach.
Dziś wieniec adwentowy stał się symbolem oczekiwania na święta. My, wpisując się w lokalne tradycje wikliniarskie, zapraszamy na warsztaty wyplatania ozdobnych wieńców adwentowych, które z powodzeniem będą mogły stać się chlubną naszych drzwi wejściowych czy stołów wigilijnych.
Warsztaty tworzenia szopek ludowych
Szopki krakowskie od lat zachwycają nas swoim splendorem, blaskiem kolorowego staniolu i pomysłowością ukazania zabytków architektonicznych Krakowa. Piękne szopki można także oglądać w Toruniu, gdzie działa bractwo bellenistów – stowarzyszenia kultywującego hiszpańską tradycję tworzenia szopek ukazujących sceny biblijne w sceneriach miejskich.
Przed wojną tradycja szopkarska istniała także na naszych terenach. Tworzono podświetlane szopki pudełkowe ozdabiane papierem i świecącymi cynfoliami, w ich wnętrzu były poruszające się wokoło postacie. W Elblągu tworzono szopki z kolorowej bibuły, montowano w nich świeczki i jaśniały niczym gotyckie witraże. Budowano też szopki w kościołach, w archiwalnych zasobach fotograficznych zachowało się zdjęcie szopki z nieistniejącego już kościoła franciszkańskiego w Malborku. Ludowe szopki były działami, które noszono od domu do domu zarówno po to, żeby opowiedzieć o misterium Bożego Narodzenia, jak i zarobić trochę groszy na drobne przyjemności.
Wpisując się w lokalną tradycję, zapraszamy na warsztaty tworzenia obnośnych, pokrytych brokatem i świecącymi złotkami, szopek pudełkowych.
UWAGA KONKURS!
Wykonawcy szopek będą mogli zostawić swoje dzieła w muzeum do niedzieli by udział w konkursie na najpiękniejszą szopkę.
Warsztaty tworzenia ozdób z opłatka
Światy, bo tak nazywają się ozdoby tworzone z opłatka, to typowo polska tradycja. Zawieszano je na podwieszanej pod sufitem choince- podłaźniczce, na delikatnych lnianych niciach bądź końskim włosiu. Najdelikatniejszy powiew bądź ruch przechodnia sprawiał, że świat się obracał. Według wierzeń zawieszanie tego bieluśkiego chleba przynosiło szczęście i błogosławieństwo, a dokładne obserwowanie, odpowiedź na to, czy pogoda będzie dla gospodarzy przychylna i nie zabraknie zboża w spichlerzach.
Zapraszamy więc na warsztaty tworzenia opłatkowych światów, które nie tylko ozdobią zielone gałązki bożonarodzeniowego drzewka, ale będą przypominały, o tym, co przy wigilijnym stole jest najważniejsze.
Świąteczne karty, kartki, karteczki – warsztaty ręcznego wykonania kartek świątecznych
W 1843 roku w Londynie sir Henry Cole zlecił ilustratorowi Johanowi Horsleyowi stworzenie dla niego świątecznej kartki z tekstem „Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku dla Ciebie”. Horsley zainspirowany kształtem nastawy ołtarzowej, skomponował scenę przedstawiającą świętującą rodzinę, kartka ukazywała miłosierdzie i radość. Sir Cole, który posiadał warsztat litograficzny, wydrukował 1000 kart z tym motywem i sprzedawał je za 1 szylinga za sztukę. Była to pierwsza drukowana kartka świąteczna. Uznaje się, że to właśnie dzięki rozprzestrzenianiu się technik poligraficznych w XIX wieku rozpropagowała się idea kartek świątecznych.
Czy wcześniej kartek nie było? Oczywiście, że były, wytwarzano je ręcznie i dlatego były unikatowe. W przedwojennej serii książek „Deutsche Volkskunst”, historycy Carl Heinz Clasen i Hans Meyer zamieścili zdjęcia ręcznie wykonanych kartek z okolic Kwidzyna i z Żuław Gdańskich z XVIII i XIX wieku. Były one wysyłane z okazji świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku i nie tylko. Kartki te zawierają motywy kwiatów ludowych, aniołków, życzenia są pisywane w pole o kształcie serca, a na jednej z nich są wypisane życzenia na bardzo długiej, układającej się w meandryczne spirale, banderoli. Czytanie, jak i pisanie takiego dzieła musiało być nie lada wyzwaniem.
Nawiązując do starej, ludowej i przede wszystkim lokalnej tradycji, zapraszamy na warsztaty ręcznego wykonywania kartek, które potem będzie można wysłać do bliskich i przyjaciół. Warsztaty adresowane są do rodzin z dziećmi, jak również osób indywidualnych w różnym wieku.
Rozpiska godzinowa warsztatów
Podczas Jarmarku Bożonarodzeniowego w Przyziemiu Karwanu na terenie Muzeum Zamkowego w Malborku będzie możliwość skorzystania z poszczególnych warsztatów.
Piątek, 5 grudnia 2025
15.00 – 16.30 – warsztaty wyplatania wieńców adwentowych z wikliny (Tomasz Chądzyński)
17.00 – 18.30 – warsztaty pieczenia pierników (Magdalena Olbryś)
19.00 – 20.00 – warsztaty tworzenia szopek bożonarodzeniowych (Wioleta Rudzka)
Sobota, 6 grudnia 2025
10.00 – 11.30 – warsztaty tworzenia kartek świątecznych (Jolanta Justa)
12.00 – 13.30 – warsztaty wyplatania wieńców adwentowych z wikliny (Tomasz Chądzyński)
14.00 – 15.30 – warsztaty tworzenia ozdób z opłatka (Agnieszka Skrobisz)
16.00 – 17.30 – warsztaty szopkarskie (Wioleta Rudzka)
18.00 – 19.30 – warsztaty pieczenia pierników (Magdalena Olbryś/ Tomasz Bogdanowicz jako św. Mikołaj)
Niedziela, 7 grudnia 2025
10.00 – 11.30 – warsztaty tworzenia ozdób z opłatka (Agnieszka Skrobisz)
12.00 – 13.30 – tworzenia wieńców adwentowych z wikliny (Tomek Chądzyński)
14.00 – 16.00 – warsztaty wypiekania pierników (Wioleta Rudzka)
15.00 – Rozstrzygnięcie konkursu na najpiękniejszą szopkę – razem z Mikołajem (Wioleta Rudzka i Tomasz Bogdanowicz)
Dział Edukacji w strojach historycznych. Od lewej: Ewa Kasprzyk, Jolanta Justa, Wioleta Rudzka, Tomasz Bogdanowicz, Arkadiusz Dzikowski, Magdalena Olbryś, Tomasz Chądzyński.
Bilety
Kup bilet w naszym systemie online
Godziny otwarcia
- Pn:9:00 - 15:00
Wystawy
- Wt - Ndz:9:00 - 15:00
Kontakt
Informacja turystyczna
- +48 55 647 08 00
- +48 55 647 09 02
- +48 55 647 09 78