200 lat konserwacji zamku malborskiego. 1817 – 2017

Wystawa prezentuje historię odbudowy i konserwacji malborskich murów i wnętrz oraz ich wyposażenia. 3 sierpnia 1817 roku król pruski Fryderyk Wilhelm III oficjalnie zainicjował pierwszą restaurację zamku. Jego średniowieczne mury po latach zniszczeń i licznych przekształceniach w okresie nowożytnym zostały poddane odbudowie i konserwacji. Pierwszy etap, tak zwana restauracja romantyczna, zakończyła się około 1850 roku. Projekty dla Pałacu Wielkich Mistrzów oraz skrzydła zachodniego Zamku Średnim przygotował Karl Friedrich Schinkel, a ich realizacją w Malborku kierował Carl August Gersdorff.

W 1882 roku rozpoczął się drugi okres restauracji, zwanej naukową bądź historyczną. Przez 40 lat swojego życia zawodowego prowadził ją Conrad Steinbrecht, wybitny niemiecki konserwator zabytków i architekt. Dzięki jego działaniom odtworzono dawną, gotycką architekturę i wystrój, wnętrza wyposażono w meble, rzeźby i rzemiosło artystyczne. Pojawiły się duże cenne kolekcje militariów i numizmatów. Zamek jako przykład dziewiętnastowiecznej myśli konserwatorskiej oraz muzeum wnętrz przetrwał do II wojny światowej, gdy w wyniku kilkutygodniowego oblężenia  został  silnie  zniszczony.

Po przejęciu warowni przez Polaków w 1945 roku rozpoczęło się odgruzowywanie oraz zabezpieczanie zabytkowych murów. Od 1961 roku, gdy powstało Muzeum Zamkowe, prowadzone były szeroko zakrojone prace budo-wlane i konserwatorskie, nad którymi pieczę sprawował Maciej Kilarski. W następstwie tych wieloletnich działań zamek odzyskał swoje dawne piękno. W naszych czasach udało się odnowić wnętrze Wielkiego Refektarza, ukończyć odbudowę kościoła NMP na Zamku Wysokim i odtworzyć mozaikową  figurę  Madonny  z  Dzieciątkiem.

Głównym składnikiem ekspozycji są reprodukcje dawnych fotografii, jak również ryciny i plany z XIX i XX stulecia.

Warto zwrócić uwagę na pochodzący z 1903 roku gipsowy odlew głowy Madonny – wielkiej, ośmiometrowej figury pokrytej mozaiką, która stała do 1945 roku we wschodniej niszy kościoła Mariackiego, a w 2016 roku została wykonana na nowo z użyciem elementów zabytkowych.

Na ścianie północnej wisi karton z 1911 roku z projektem w skali 1:1 malowidła ściennego przeznaczonego do kaplicy św. Anny, autorstwa wybitnego malarza i witrażysty Hermanna Schapera.

Uzupełnieniem ekspozycji jest drewniana, wykonana w latach 30. ubiegłego stulecia, makieta zespołu zamkowego. Przedstawia ona Malbork około połowy XV wieku, ze wszystkimi jego budowlami mieszkalnymi, gospodarczymi i systemem fortyfikacyjnym.

Opiekun wystawy: A. Dobry