Maciej Kilarski – wspomnienie.

Maciej Kilarski ukończył w latach trzydziestych XX wieku Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich w Rydzynie. Następnie studiował architekturę na Politechnice Lwowskiej, w Krakowie i Gdańsku oraz historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim pod okiem wybitnych polskich badaczy. Swą pracę zawodową zaczynał w latach czterdziestych, prowadząc badania w pocysterskim opactwie w Rudach koło Raciborza. Później pracował w nadmorskim Gdańsku, odgruzowując Główne Miasto. W latach pięćdziesiątych XX związał się zawodowo z pokrzyżackim zamkiem w Malborku i na trwałe wpisał się w jego historię. Opracowywał tu koncepcje odbudowy warowni po wojennych zniszczeniach. Nadzorował prace rekonstrukcyjne. To wybitne dzieło dawnej architektury obronnej stało się jego wielką pasją, swoistym opus magnum, któremu poświęcił także wiele prac naukowych.

W zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku znajdują się także prace plastyczne Macieja Kilarskiego, które trafiły do Kolekcji Rycin w ostatnich dekadach. W swojej twórczości artystycznej Maciej Kilarski koncentrował się głównie na dawnej architekturze. Od najmłodszych fascynowała go jej historia, struktura brył i zapisany w niej detal. Szkicował ją z natury, czasem w wielkim skrócie, z odległej perspektywy na tle pejzażu, czasem w wielkim zbliżeniu, koncentrując swą uwagę na każdym, nawet najdrobniejszym jej elemencie. W jego artystycznej spuściźnie znajdują się także pejzaże, studia roślin i drzew oraz portrety osób dobrze mu znanych i widzianych tylko przez chwilę, w pociągu na trasie Malbork–Oliwa, którą odbywał każdego dnia podążając do pracy w malborskim zamku.

Maciej Kilarski rysował z pasją i zamiłowaniem. Sztuka była jego drogą poznania świata. Eksperymentował z różnymi technikami malarskimi, rysunkowymi i graficznymi, poszukując ukrytych w swej wyobraźni ciekawych sposobów rejestracji przemijającej rzeczywistości. W „plastycznym zapisie” okrywał w swą wewnętrzną wrażliwość, niecodzienne wyczucie formy, światła i koloru [il. 2–7].