Młyn

Budynek młyna zamkowego został zrekonstruowany w latach 1901-1902. W 1915 r. kierownik Zarządu Odbudowy Zamku dr Conrad Stein­brecht zdecydował o umieszczeniu w nim wyposażenia młyna kaszowego z Ko­ścieleczek (niem. Warnau) koło Malborka. Powstał on tam w 1826 r. na zamówienie mennonickiej rodziny Wiebe. Urządzenia składają się z kieratu górnego, na którego kole palecznym spoczywają trzy wały transmisyjne zaopatrzone w cewia. Każdy z nich jest przekaźnikiem ruchu dla mlewnika, stępy i odsiewacza. Mlewnik ma kształt stołu, na którym ustawiono złożenie dwóch kamieni młyńskich o średnicy 85 cm i wadze około 150 i 200 kg. Ich obudowę wykonano z wygiętej na gorąco deski o długości około 3,2 m. Czoło stołu zdobi inskrypcja „AW BH 1826 JW BM”.

Wśród pozostałych obiektów zgromadzonych na wystawie (m.in. z ostatniego żuławskiego wiatraka w Palczewie), znajduje się zespół żaren kamiennych, wagi, pułapka na myszy, narzędzia i przedmioty osobiste młynarza. Powszechną uwagę zwraca też, popularny w wielu młynach napis: „Nie pluć na podłogę!” zalecający czystość w miejscu produkcji żywności. W kantorze młynarza eksponowane jest też unikalne kamienne łożysko wału skrzydłowego z żuławskiego wiatraka-holendra z pocz. XIX w.

W latach 2011-12 przeprowadzono pierwszą, kompleksową konserwację i rekonstrukcję wyposażenia młyna. Dzięki temu, w pełni sprawny, napędzany siłą ludzkich mięśni, malborski drewniany kierat górny jest jedynym tego typu zabytkiem w kraju.

Opiekun wystawy: Ryszard Rząd